سفری خاطره انگیز به جنگل حرا قشم / کشور ایران / جزیره قشم

جنگل حرا قشم از جمله جاذبه‌های خاص و کم‌نظیری است که در کشور ما وجود دارد. جنگل حرای قشم از زیباترین و دیدنی ترین جاذبه های توریستی در استان هرمزگان می باشد که با داشتن ویژگی های منحصر به فرد مقصد بازدید انبوهی از گردشگران قرار می گیرد در زمان مد درختان حرا از زیر آب بیرون آمده و در زمان جزر دریای خلیج فارس جنگل حرا در آب فرو می رود. این جاذبه طبیعی در جهان شهرت زیادی داشته و گردشگران بسیاری را به خود جلب می‌کند.

پوشش گیاهی و جانوری بی نظیر این جنگل ها در سواحل دریای عمان و خلیج همیشه فارس از زیباترین پدیده های کشورمان می باشد. مشاهده این جنگل به هنگام جزر و مد تجربه بسیار شگفت انگیزی است که بازدید آن را به همه دوستداران طبیعت توصیه می‌کنیم.

طبیعت خیره کننده جنگل های مانگرو یا جنگل حرا قشم

جزیره قشم مناطق توریستی و زیبای کشورمان می باشد که با داشتن طبیعتی بی نظیر و فوق العاده خود از محبوب ترین و پرطرفدارترین مقصد گردشگری در میان مسافران ایرانی و خارجی به شمار می آید. در استان هرمزگان میان انبوهی از زیبایی های نهفته در دل جزیره قشم جنگلی با طبیعتی خیره کننده وجود دارد که به عنوان معروف ترین و بهترین جاذبه های گردشگری در این منطقه شناخته می شود این جنگل دریایی با منظره های بی نظیر و چشم اندازهای زیبایش توانسته است در اولویت انتخاب های بسیاری از مسافران و توریست ها قرار بگیرد.

جنگل‌ حرا (مانگرو) از جاهای دیدنی قشم است که آن را به‌عنوان جنگل دریایی نیز می‌شناسند. با حرکت در میان آب‌های این جنگل، شاهد درختان سبزی خواهید بود که گویی در میان انبوهی چوب روییده‌اند. جالب اینکه این چوب‌ها در واقع ریشه درختان هستند که انتهای آن‌ها رو به آسمان است و با تبدیل آب شور دریا به آب شیرین توانسته‌اند سالیان زیادی در این شرایط دوام بیاورند. پوشش گیاهی این جنگل‌ها را درختان «حرا» و «چندل» تشکیل می‌دهند. این درختان زیبا زمان جزر دریا، از آب بیرون می‌آیند و با مد دریا تا نیمه در آب فرو می‌روند. آب‌وهوای استوایی این مناطق نیز مزید بر علت شده است تا درختان حرا رشد خوبی داشته باشند.

جنگل حرا قشم که با نام جنگل های مانگرو نیز شناخته می شود در هنگام مد و جزر، نمایان و ناپدید می شود از این رو گردشگرانی که قصد بازدید از این زیبایی خیره کننده و شگفت انگیز را دارند بایستی در زمان مد دریای نیلگون خلیج فارس در این منطقه حضور داشته و بیرون زدن درختان از زیر آب را مشاهده کنند.

جنگل های رویایی حرا قشم با خاصیت درمانیشان شناخته می شود که علاوه بر این موضوع مکان ایده آلی برای زیستگاه بسیاری از گونه های پرندگان و گیاهان می باشد که این امر سبب معروفیت جنگل های حرا شده است. درختان و درختچه های این جنگل که در مرداب های مناطق گرم رشد می کنند می توانند در شرایط زیستی در ارتفاع های مختلفی از 5 الی 10 متر نیز برسند.

جنگل حرا قشم با وسعتی معادل ۸۲,۳۶۰ هکتار در سال ۱۳۵۱ به‌عنوان «منطقه حفاظت شده حرا» معرفی شد؛ سپس در سال ۱۳۵۴ با افزایش وسعت به ۸۵,۶۸۶ هکتار، عنوان پارک ملی را از آن خود کرد. تا اینکه این جنگل دیدنی قشم در سال ۱۳۵۶ به شبکه جهانی انسان و زیست‌کره یونسکو ملحق شد. این منطقه هم‌اکنون توسط اداره کل محیط زیست استان هرمزگان محفاظت می‌شود.

جنگل حرا شرایط اکولوژی مناسبی دارد و از همین رو زیستگاه پرندگان مهاجر مناطق گرمسیری نظیر حواصیل بزرگ، حواصیل هندی، کفچه نوک تیز، گیلانشاه، سلیم خاکستری، کاکائی و… است. همچنین انواع گوناگون پرندگان، آبزیان و دوزیستان نظیر انواع مارهای دریایی و ماهی‌ها و همین طور لاک‌پشت‌ها در این منطقه ساکن هستند. جالب است بدانید که ۸۰ درصد از آبزیان دریای خلیج فارس در این منطقه تخم‌ریزی می‌کنند.

ویژگی های جنگل حرا قشم

جنگل حرا قشم دارای ویژگی های منحصر به فردی می باشد که این امر سبب معروف بودن و محبوبیت بسیار این جاذبه گردشگری در سالیان دور و دراز شده است از جمله این ویژگی های جنگل های حرا می توان به سازگاری آن با آب شور دریای خلیج فارس اشاره کرد و پوست درختان حرا با خاصیت جذب آب شور و دفع نمک آن از آب شیرین تغذیه می کنند.

درختان زیبا و دیدنی جنگل های حرا در طول سال های بسیار همیشه سبز و باطراوت بوده و طول آنها با توجه به شرایط زیستی شان متفاوت می باشد. این جنگل ها با در برگرفتن سواحل خلیج فارس و دریای عمان از زیباترین مناطق توریستی در استان هرمزگان می باشد که در سفر به این جزیره رویایی حتما از این منطقه دیدن کنید که بی شک گشت و گذار در میان جنگل های مرتفع حرا از زیباترین تجربه های سفر گردشگری شما به این جزیره خواهد بود.

بهترین زمان بازدید از جنگل حرا قشم

همانطور که می دانید جزیره قشم از شرایط اقلیمی گرم و مرطوب برخوردار می باشد و این امر به دلیل موقعیت جغرافیایی این جزیره می باشد از این رو بهترین زمان سفر به جنگل حرا قشم را می توان فصل بهار و اوایل فصل پاییز دانست چرا که در این ایام به دلیل شرایط اقلیمی حاکم جزر و مد دریای خلیج فارس همواره مشاهده شده و مسافران می توانند در دو حالت از این منطقه زیبا و رویایی دیدن نمایند.

در فصل تابستان به دلیل گرم بودن هوا گاهی ممکن است مسافران از آفتاب سوزان جزیره قشم شاکی شوند که این امر سبب خواهد شد بازدید از زیبایی های نهفته در دل جنگل های حرا قشم با لذت بسیار سپری نشود هم چنین به دلیل فصل مسافرت بودن در این ایام شاهد شلوغی و ازدحام جمعیت در این جزیره می باشیم.

جاذبه های دیدنی های جنگل حرا قشم

مسافران و توریست هایی که قصد بازدید از جنگل های زیبای حرا را دارند می توانند از جالب ترین تفریحات و دیدنی های این منطقه نهایت لذت را ببرند. قایق سواری در میان جنگل حرا قشم از هیجان انگیزترین و منحصر به فردترین لحظاتی می باشد که در انتظار شما می باشد. قایق های متعددی در جنگل های حرا برای گشت و گذار در میان جنگل ها و پوشش گیاهی و جانوری خاص در این منطقه در نظر گرفته شده است که که با انجام حرکات نمایشی و با شور و ذوق بسیار شما را به دیدن زیبایی های نهفته در دل این منطقه می برد.

وقتی به اسکله سهیلی جزیره قشم می‌روید، با تهیه بلیت می‌توانید با قایق‌های موتوری در بین و پیرامون جنگل حرا بگردید. بیشتر قایق رانان از بومیان محلی و اعراب ایرانی منطقه هستند و علاقه دارند با لهجه شیرین خود درباره منطقه با شما سخن بگویند.

پراکندگی جنگل حرا در منطقه میان بندر لافت تا روستای طبل است و در شمال غربی جزیره قشم تمرکز یافته است. جنگل حرا به سبب آنکه یک منطقه سرسبز در میانه خشکی و دریا در محدوده‌ای گرمسیری پدید آورده است، میزبان پرندگان مهاجر در فصل‌های سرد سال است. پس اگر علاقه مند به پرنده نگری و تماشای پرندگانی باشید که به طور عادی معمولا آنها را نمی بینید، پاییز و زمستان زمان مناسبی برای سفر به جنگل حرا است. حواصیل، مرغ دریایی، مرغ ماهی خوار، مرغ گل خوار و لک لک از این جمله پرندگان هستند.

پوشش گیاهی در جنگل های حرا

جنگل حرا یا مانگرو عموما از دو نوع درخت تشکیل شده که به نام حرا و چندل شناخته می‌شوند. از دیرباز بین اهالی جزیره افسانه‌های زیادی درباره ماهیت درختان این جنگل شکل گرفته است. در گذشته مردم اعتقاد داشتند اشک چشم کسانی که در دریا گریسته‌اند باعث رویش این درختان شده است. عده‌ای دیگر نیز اعتقاد دارند تاجران و دریانوردان هندی که به جزیره قشم آمده‌اند بذر این درختان را در منطقه پراکنده‌اند.

شاید جالب باشد که بدانید جنگل‌های حرا دقیقاً شبیه به جنگل حرا در قشم در مناطق ساحلی شبه جزیره هند نیز مشاهده می‌شوند. همچنین در مناطق مردابی مصر، سواحل عربستان، تایلند، سواحل بوشهر و بلوچستان نیز جنگل‌های حرا وجود دارند.

در زمان مد می توانید پوشش جانوری بسیار جالبی را در این جنگل ها مشاهده کنید و به صید گونه های مختلفی از ماهی ها مشغول شوید که این امر در فصل بهار و پاییز از طریق افراد بومی به صورت انبوهی انجام و به فروش می رسد.

درختان حرا دارای میوه های نارنجی کوچکی هستند که خوردنی نبوده و تنها نقش زیبایی این پدیده خارق العاده را به دنبال دارند. درختان جنگل های حرا در زمان جزر و مد اگر با دقت بنگرید شاهد تغییر رنگشان خواهید بود که در زمان بیرون آمدن از زیر آب با دریافت اکسیژن مجدد این اختلاف رنگ نمایان می شود.

ارتفاع درختان در جنگل حرا به ۳ تا ۶ متر می‌رسد و یک درخت بالغ حدود ۳۰ سانتی‌متر ریشه دارد. بذر درختان در میوه نهفته شده است و زمانی که میوه‌ها می‌رسند به زمین افتاده و بین گل و لای پنهان می‌شوند. پس از مدتی یک نهال کوچک رشد می‌کند و تبدیل به درخت می‌شود. از آنجایی که شرایط اقلیمی در جزیره قشم برای این نوع درختان مناسب بوده، جنگل بسیار انبوهی بوجود آمده است.

مهم‌ترین نکته درباره جنگل‌های حرا در قشم این است که ریشه درختان می‌توانند آب شور دریا را تصفیه کرده و از آب شیرین تولید شده تغذیه کنند. همین نکته نشان می‌دهد درختان در جنگل حرا با شرایط سخت سازگار بوده و مقاومت زیادی دارند. به عبارتی آب شور دریا یا جزر و مد نتوانسته‌اند مانع رشد و حیات این نوع درختان شوند.

فواید درختان حرا

برای مطالعه فواید درختان حرا باید به یک نکته مهم توجه داشته باشیم: درختان حرا میلیون‌ها سال پیش توانستند خود را با شرایط بسیار سخت سازگار کنند و تا کنون به حیات خود ادامه دهند. بدیهی است که ساکنان بومی منطقه به خواص و فواید درختان حرا پی برده و در موارد بسیاری از این گیاهان ارزشمند بهره برده‌اند.

پوسته درخت حرا برای درمان نوعی بیماری شبیه به جذام که در منطقه هرمزگان شایع بوده مورد استفاده قرار می‌گرفت. همچنین بومیان از آوند‌های درخت نوعی شیره استخراج می‌کردند و برای درمان بیماری‌های پوستی مختلف به کار می‌بردند. علاوه بر خواص درمانی درختان حرا و چندل، تنه مستحکم آن‌ها برای تولید زغال مناسب بوده و تولید دود نمی‌کند. در حال حاضر جنگل حرا قشم جزو منطقه حفاظت شده هستند و کسی نمی‌تواند از درختان بهره برداری کند با این حال در گذشته‌های دور، ساکنان بومی جزیره از درختان حرا برای کاربرد‌های گوناگون بهره می‌بردند.

گونه های جانوری در جنگل حرا قشم

وجود درختان انبوه باعث شده تا اکوسیستم مناسبی برای حیات حیوانات و پرندگان مختلف به وجود بیاید. در فصل پاییز و زمستان پرندگان مهاجری مانند حواصیل هندی، کفچه نوک تیز، گیلانشاه، سلیم خاکستری، کاکائئ و حواصیل بزرگ میهمان جنگل‌های حرا می‌شوند. در آب‌های این منطقه نیز مار‌های دریایی، لاک پشت و انواع مختلفی از ماهی‌ها وجود دارند. از آنجایی که ریشه درختان در جنگل‌های حرا جان پناه مناسبی است جمعیت زیادی از آبزیان خلیج فارس در این منطقه تخم‌ریزی می‌کنند.

زیستگاه منحصر به فرد جنگل حرا قشم

آیا می‌دانستید جنگل‌های منحصر به فرد حرا زیستگاهی امن و دل‌نواز برای پرندگان مناطق گرمسیری به شمار می‌رود! همیشه وقتی صحبت از زیستگاه، خانه یا محل سکونت پیش می‌آید ناخودآگاه زمینی سخت و محکم، مقاوم و غیر قابل تغییر در ذهن مجسم می‌کنیم. هرگز تصور می‌کردید جنگل‌های دمدمی‌ مزاج حرا خانۀ امنی برای انواع و اقسام موجودات زنده محسوب شود؟

در این جنگل‌های همیشه بهار، در میان شاخه شاخۀ این طلای سبز درخشان انواع و اقسام پرندگان مناطق گرمسیری از قبیل حواصیل بزرگ، اگرت بزرگ، اگرت ساحلی، حواصیل هندی، کفچه نوک تیز، سلیم خاکستری، گیلانشاه و کاکائی خانه دارند. این پرندگان که مهاجر هستند در فصل‌های خاصی از سال به این جنگل‌های باشکوه سفر می‌کنند و تمام روزهای فصول مطلوب را در میان شاخ و برگ درختان حرا سپری می‌کنند. البته تنها این پرندگان ساکن این جنگل‌ها نیستند بلکه تعداد قابل توجهی از ماهی‌ها به همراه جمعی از نرم‌تنان و همچنین چندین و چند نوع از سخت‌پوستان در این جنگل‌ها زندگی می‌کنند.

پرندگان مهاجر مناطق گرمسیری در فصل زمستان به این جنگل‌ها مهاجرت می‌کنند. بنابراین اگر مشتاق هستید مهمانان زمستانی جنگل‌های باشکوه حرا را ملاقات کنید لازم است در فصل زمستان مهمان جزیرۀ جذاب و تماشایی قشم باشید.

جنگل های حرا با چاشنی حنا

با توجه به تمامی توضیحاتی که در بخش های قبلی نیز ذکر کردیم می توان نتیجه گرفت جنگل حرا قشم در حال حاضر از مهمترین قطب های توریستی و گردشگری در این منطقه می باشد که با استقبال گرم توریست های داخلی و خارجی مواجه شده است، که این امر سبب شده روز به روز شاهد راه اندازی غرفه ها و فروشگاه های متعددی در این منطقه باشیم که صدف های دکوری، لوازم های آرایشی و صنایع دستی بی نظیر در این غرفه ها عرضه می گردد.

از جالب ترین غرفه های موجود در جنگل حرا قشم می توان به غرفه نقش حنا اشاره کنیم که علاقه مندان به حنا می توانند با مراجعه به این غرفه زیباترین و پیچیده ترین نقش ها را بر دستان خود پیاده کنند.

ساعت بازدید از جنگل حرا قشم

به دلیل آب و هوای گرم مناطق جنوبی ایران، پیشنهاد می‌کنیم بهترین زمان را برای سفر به جنگل حرا انتخاب کنید یعنی اواخر پاییز، زمستان و اوایل بهار که شرایط آب و هوایی منطقه بهتر است.

همانطور که گفتم در جنگل حرا هر ۶ ساعت یک بار جزر و مد اتفاق می‌افتد، پس اگر در آن زمان قایقی در آب حرکت کند ممکن است گیر بیفتد. البته مردم بومی و قایق ران ها از زمان جزر و مد آب اطلاع دارند، پس ساعت بازدید از جنگل حرا به زمان جزر و مد آب بستگی دارد و معمولا ساعت بازدید از جنگل مانگرو(حرا) ساعت ۸ صبح تا ۷ شب (۱۹) است.

چگونه به جنگل حرا قشم برویم

برای رفتن به جنگل حرا قشم باید از بخش های مختلف شمال غربی جزیره قشم کمک بگیرید. البته بهترین مسیر برای بازدید از جنگل، اسکله سهیلی است که با تهیه قایق‌های موتوری می‌توانید درختان سرسبز وارونه جنگل حرا را تماشا کنید. گردشگران عزیز می‌توانند علاوه بر تماشای زیبایی‌های جنگل حرا قشم از قایق سواری هم لذت ببرند.